ಕಾರ್ಮಿಕರ ಸಂರಕ್ಷಕ ಬಾಬಾಸಾಹೇಬರು ನವೆಂಬರ್ 27, 1942 ರಂದು ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಭಾರತೀಯ ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಮ್ಮೇಳನದ 7 ನೇ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಡಾ.ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಕೆಲಸದ ಸಮಯವನ್ನು 12 ಗಂಟೆಗಳಿಂದ 8 ಗಂಟೆಗಳವರೆಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಿದರು. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಬೆಳಕಾಯಿತು. ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಡಾ. ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು ವೈಸರಾಯ್ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಚಿವರಾಗಿ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕಾರ್ಮಿಕರ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ “ಲಿಂಗ ಭೇದವಿಲ್ಲದೆ ಸಮಾನ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಸಮಾನ ವೇತನ” ತಂದ ಮೊದಲ ವ್ಯಕ್ತಿ.
ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗಾಗಿ ‘ಗಣಿ ಮಾತೃತ್ವ ಪ್ರಯೋಜನ ಕಾಯಿದೆ’, ‘ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಮಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ನಿಧಿ’, ‘ಮಹಿಳೆ ಮತ್ತು ಬಾಲಕಾರ್ಮಿಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆ’, ‘ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಹೆರಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನ’ ಮತ್ತು ‘ಮಹಿಳೆಯರ ಉದ್ಯೋಗ ನಿಷೇಧದ ಮರುಸ್ಥಾಪನೆ’ ಮುಂತಾದ ಹಲವು ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿದರು. ಜೊತೆಗೆ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಭೂಗತ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಮೇಲಿನ ನಿಷೇಧದ ಮರುಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದರು.
ನೌಕರರ ರಾಜ್ಯ ವಿಮೆ (ESI) ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಆರೈಕೆ, ವೈದ್ಯಕೀಯ ರಜೆ, ಕೆಲಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ಗಾಯಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ದೈಹಿಕ ಅಂಗವೈಕಲ್ಯ, ಕೆಲಸಗಾರರ ಪರಿಹಾರ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.ಈ ಎಲ್ಲಾ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಅನುಕೂಲಕ್ಕಾಗಿ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿದರು. ಪೂರ್ವ ಏಷ್ಯಾದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ಯೋಗಕ್ಷೇಮಕ್ಕಾಗಿ ವಿಮಾ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನು ತಂದ ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರ ಭಾರತ. ತುಟ್ಟಿಭತ್ಯೆ (DA) & ‘ಲೀವ್ ಬೆನಿಫಿಟ್’ ಮತ್ತು ‘ವೇತನದ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ’ಯನ್ನು ಡಾ.ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು.
ವೈಸರಾಯ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನ ಕಾರ್ಮಿಕ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ, ಡಾ.ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು ಕೆಲಸಗಾರರ ಉತ್ಪಾದಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ಅವರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲು, ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಹೆರಿಗೆ ರಜೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಯಿತು.
ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು 1942 ರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತಾ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕಾಪಾಡಲು ತ್ರಿಪಕ್ಷೀಯ ಕಾರ್ಮಿಕ ಮಂಡಳಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು, ಕಾರ್ಮಿಕರು ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗದಾತರು ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಂಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಕಡ್ಡಾಯ ಮಾನ್ಯತೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕಾರ್ಮಿಕ ನೀತಿಯ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಸಮಾನ ಅವಕಾಶವನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ‘ಸಮನ್ವಯ ಪಟ್ಟಿ’ಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು, ‘ಮುಖ್ಯ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಮಿಕ ಆಯುಕ್ತರನ್ನು’ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು, ‘ಕಾರ್ಮಿಕ ತನಿಖಾ ಸಮಿತಿ’ ರಚನೆ – ಇವೆಲ್ಲದರ ಶ್ರೇಯಸ್ಸು ಡಾ ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ.
‘ಕನಿಷ್ಠ ವೇತನ ಕಾಯಿದೆ’ ಡಾ.ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿದ್ದು, ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ಸಬಲೀಕರಣಗೊಳಿಸುವ ‘ಹೆರಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನ ಮಸೂದೆ’ಯಾಗಿದೆ.
ಕಾರ್ಮಿಕರು ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಮುಷ್ಕರ ನಡೆಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಕಾರಣ – ಅವರು ಕಾರ್ಮಿಕರ ‘ಮುಷ್ಕರದ ಹಕ್ಕನ್ನು’ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿದ್ದರು. 8ನೇ ನವೆಂಬರ್, 1943 ರಂದು ಡಾ ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಂಘಗಳಿಗೆ ಕಡ್ಡಾಯ ಮಾನ್ಯತೆಗಾಗಿ ‘ಭಾರತೀಯ ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಂಘಗಳ ಮಸೂದೆ’ಯನ್ನು ತಂದರು. ಇಂದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ‘ಉದ್ಯೋಗ ವಿನಿಮಯ’ಗಳಿದ್ದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಡಾ ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ದೂರದೃಷ್ಟಿಯೇ ಕಾರಣ.